Powrót płaskiego

Dach płaski ma od lat fatalną prasę. Nic dziwnego - otaczające nas bloki z wielkiej płyty oraz jednorodzinne kostki nasuwają jak najgorsze skojarzenia. A jednak, paradoksalnie, dach płaski przeżywa dzisiaj renesans. Dlaczego wraca do łask?Kiedy popatrzymy na historię budownictwa, to łatwo jest stwierdzić, że najczęściej spotykaną formą dachu były od wieków dachy spadziste. Spowodowane to było względami praktycznymi. Dach spadzisty lepiej odprowadzał wodę, dzięki temu jakość zastosowanych na nim materiałów mogła być niższa. Nie musiały być idealnie szczelne - spadek załatwiał wszystko. Wymagały też mniejszej dbałości o jakość prac wykonawczych. Nie bez znaczenia był też fakt, że nie było konieczności przenoszenia przez dach stromy dodatkowych obciążeń związanych z zaleganiem na nich śniegu, co jest szczególnie ważne w naszej strefie klimatycznej. Śnieg po prostu osuwa się po stromej połaci.

W związku z tym dachy płaskie zdobyły największą popularność w rejonach o niższych intensywnościach opadów atmosferycznych. W basenie Morza Śródziemnego oraz w gorącym klimacie Afryki i Azji. Płaski dach dawał też możliwość dodatkowego wykorzystania połaci dachowej w postaci tarasu. Nie bez znaczenia była też prostota wykonania takiego pokrycia i mniejsze zużycie materiałów. Dodatkowo dach płaski stawiał mniejszy opór niszczycielskim działaniom siły wiatru, co umożliwiło zastosowanie materiałów o mniejszej wytrzymałości.

Na podstawie tych historycznych przesłanek sformułowana została teza, że duże ilości opadów oraz słaba jakość materiałów dostępnych na rynku do krycia dachu płaskiego sprawiają, że lepszą formą dla polskiego użytkownika jest dach stromy. Jednak postęp technologiczny i coraz lepsze przygotowanie firm dekarskich każe ją na nowo przemyśleć.

Technologia dla płaskiego
Zwłaszcza postęp w technologii produkcji i kładzenia pap termozgrzewalnych przyczynił się do powstania zupełnie nowej sytuacji na rynku pokryć dachowych. W ostatnich latach obserwujemy wprowadzenie pap termozgrzewalnych do izolacji dachów płaskich. Raz na zawsze rozwiązało to problem izolacji dając projektantom możliwość dowolnego kształtowania połaci dachowej. Papy termozgrzewalne, a zwłaszcza nowa generacja pap modyfikowanych SBS stanowią najlepszy materiał do krycia dachu płaskiego.

Nieprawdziwe jest dzisiaj już także stwierdzenie, że tylko budynki z dachem spadzistym dają możliwość zastosowania ciekawych form architektonicznych. Dach płaski daje architektom pełne pole do popisu. Można dowolnie kształtować bryłę geometryczną budynku nie będąc ograniczonym koniecznością zachowania proporcji dachu. Otwiera to możliwości dla projektów ze skomplikowanym układem bryły budynku. Bryła nie wpływa też znacząco na zwiększenie kosztów wykonania dachu płaskiego ( odwrotnie w przypadku dachu stromego - im bardziej skomplikowany kształt dachu skośnego tym wyższy będzie koszt jego wykonania).

Funkcje dachu
Dach we współczesnym budownictwie ma dodatkowe zalety. Nie tylko chroni od opadów atmosferycznych. Spełnia także funkcje użytkowe. Trudno sobie wyobrazić stromy dach na 10 piętrowym budynku. Pomijając względy praktyczne (takie, jak spadający przechodniom na głowy śnieg, czy konieczność usuwania zimą sopli z rynien czy rur spustowych), dach płaski daje dodatkowe możliwości wykorzystania powierzchni użytkowej. Może to być forma dachu tarasowego czy nawet widokowego (przy wyższych budynkach) oraz coraz bardziej popularna forma dachu zielonego. Szczególnie dach zielony jest coraz częściej wykorzystywany przez projektantów. Wprowadza ciekawy akcent w wielkomiejskiej zabudowie, polepszając mikroklimat oraz eliminując hałas i zanieczyszczenia, co ma duże znaczenie dla zwiększenia komfortu użytkowników. Na dachu płaskim łatwiejsze jest też umieszczenie maszynowni wind w nadbudówkach bez konieczności ograniczania powierzchni użytkowej poddasza. Również urządzenia klimatyzacyjne czy anteny satelitarne umieszczane na dachach płaskich nie będą szpeciły elewacji budynku. Nie do pomyślenia jest ich montaż na dachu spadzistym. Z konieczności będą więc montowane na elewacjach niszcząc architekturę budynku.

Jak spływa woda
Oczywiście najważniejszą funkcją dachu jest odprowadzanie wód opadowych z połaci dachowej. W przypadku dachu skośnego woda jest odprowadzana do rynien, a z nich rurami spustowymi na zewnątrz budynku. Rury spustowe i rynny są więc elementem elewacji budynku, co nie zawsze zgadza się z koncepcją architektoniczną projektanta. Czasami wręcz szpeci budynek.

Dach płaski daje możliwość poprowadzenia rur spustowych wewnątrz budynku przy zastosowaniu prostego układu - wpust dachowy i rura spustowa, pozostawiając elewację obiektu do wykończenia według koncepcji architekta bez konieczności umieszczania na niej dodatkowych elementów. Nowoczesne systemy podciśnieniowe pozwalają na odprowadzenie wody opadowej z dużych połaci dachu przy użyciu systemu rur spustowych o małym przekroju. Zaopatrzenie wpustu dachowego w ogrzewanie zabezpiecza też system przed zamarznięciem wody w niskich temperaturach.

Dach płaski daje więc projektantom większe możliwości twórczego kształtowania obiektów budowlanych, a co za tym idzie większego urozmaicenia krajobrazu naszych miast. Nie istnieją już żadne technologiczne powody, które mogłyby przemawiać na niekorzyść takiego rozwiązania. Nic więc dziwnego, że powoli powraca do łask inwestorów i projektantów zainteresowanych nowoczesnym budownictwem.

Mgr. Inż. Marcin Bernaś,
Swisspor Polska