Nowe oblicze cegły

Asceza i prostota uchodzą niejednokrotnie za synonimy współczesnej architektury. Fakt ten stawia architektów przed niemałym wyzwaniem: jak sprawić, aby nowoczesny budynek zyskał własny, indywidualny charakter, wyróżniający go na tle nowoczesnej przestrzeni miejskiej? Paradoksalnie - nowatorskim rozwiązaniem tego problemu może okazać się sięgnięcie po dobrze znany materiał, jakim jest cegła, co świetnie ilustruje budynek debreczyńskiego Centrum Sądownictwa.Debreczyn – drugie co do wielkości miasto Węgier – szczyci się ogromną ilością architektonicznych pereł reprezentujących rozmaite style: barokowa katedra św. Anny, czy też słynny, klasycystyczny ratusz to tylko niewielka próbka bogactwa debreczyńskiej architektury. Do tej nieprzeciętnej kolekcji dołączyło niedawno nowoczesne Centrum Wymiaru Sprawiedliwości, które wprowadza miasto w nową erę rozwiązań budowlanych.

Centrum powstało jako wynik ogólnokrajowego konkursu, mającego na celu całkowitą zabudowę placu Revesz kompleksem budynków: Wysokiego Trybunału, Regionalnej Prokuratury Apelacyjnej i Sądu Okręgowego. Za najciekawszą propozycję uznano projekt biura architektonicznego „Koller es Tarsa Tervez Kft.” z Pecs.

Z daleka…
Według założeń zwycięskiej koncepcji Centrum będzie ostatecznie składać się z trzech budynków, różniących się zarówno pod względem funkcjonalnym jak i strukturalnym. Dotychczas postawiono dwa spośród planowanych gmachów. Przyjrzyjmy się im z bliska.

Po pierwsze, uwagę osoby przyglądającej się tej budowli przyciąga jej blokowa struktura. Budynek sprawia wrażenie, jakby powstał dzięki jednemu, mocnemu i precyzyjnemu pociągnięciu noża. Przestrzeń jest wyraźnie zamknięta – brak tu jakichkolwiek elementów, które wykraczałyby poza zwartą bryłę budowli. Owej zasadzie minimalizmu architekci byli wierni do samego końca: kiedy wzrok wędruje po masywnym gmachu, domaga się jakiegoś elementu, który zaburzyłby choć na moment ascezę budynku, lecz jedyne, na co trafia, to pusta przestrzeń i konsekwentna prostota.

…i z bliska
Kiedy natomiast podchodzimy bliżej, dostrzegamy innowacyjność rozwiązań, zastosowanych przy projektowaniu elewacji. Pozorna zwyczajność materiału, jakim jest cegła, całkowicie znika dzięki ciepłu i bogatej grze światła. Jest to zasługą niebanalnej faktury ręcznie formowanej cegły licowej Röben FEHNBRAND. Proces wypalania sprawia, iż zyskuje ona swe charakterystyczne nierówności i kolor, dzięki którym staje się niepowtarzalnie plastyczna, a wykonane z niej budowle zachwycają obserwatora swą indywidualnością. Niejednokrotnie ich faktura sprawia, że ręka widza nieświadomie wyciąga się do przodu, by dotknąć i poczuć tę niezwykłość.

Gdy podejdziemy jeszcze bliżej, z łatwością spostrzeżemy następny, oryginalny pomysł, jakim jest ułożenie cegły na sztorc. To nietypowe rozwiązanie sprawia, że budynek sądu – na pierwszy rzut oka ciężki oraz masywny – nabiera pewnej dozy lekkości i zaczyna piąć się ku górze. Efekt ten wzmacniają dodatkowo podłużne, pionowe okna, które, idealnie współgrając z nieprzeciętną fakturą cegły, ożywiają całą elewację. Ponadto rytmicznie rozmieszczone, strzeliste otwory świetlne przełamują monotonię samej bryły tym samym ją dynamizując.

Siła detali
Innym interesującym elementem są wapienne pasy z czerwonego, polerowanego kamienia o różnej długości. Dowolnie przecinają one układ cegły, nadając fakturze nowego blasku. Patrząc pod kątem promienie słońca, padając na polerowany kamień, wywołują wrażenie, jak gdyby wapienne pasy poruszały się po elewacji budynku.

Zastosowanie zwykłej cegły sprawiłoby, że widok budynku sądu byłby zbyt monotonny, a znudzony wzrok obserwatora szybko uciekłby w poszukiwaniu ciekawszych obiektów. Natomiast wykorzystanie ręcznie formowanej cegły Röben FEHNBRAND nie tylko przyciąga uwagę, ale nawet zachęca do poszukiwania nowych detali w stale zmieniającej się, „żywej powierzchni”.

O posłużeniu się produktami Röben zadecydował nie tylko ich niepowtarzalny charakter, lecz także kompleksowy system planowania: wykorzystano prefabrykowane tzw. elementy gotowe i wykonane na zamówienie cegły kształtowe (wykorzystane np. przy ościeżach okiennych). Ponadto węgierscy architekci wewnątrz samego budynku wprowadzili zaskakujące rozwiązanie: cegły w ścianach i na filarach przy wejściu do sądu zostały wmurowane na sztorc w taki sposób, że kieszenie na zaprawę stają się widoczne. Ten ciekawy pomysł nadaje umieszczonym w głębi półcieniom przyjemnego, ciepłego charakteru. Okazuje się zatem, iż materiały budowlane firmy Röben w połączeniu z niebanalną wyobraźnią pozwalają osiągnąć naprawdę zdumiewające rezultaty.

Cegła Röben FEHNBRAND wyraźnie pokazuje, iż paradoksalnie nawet jeden materiał daje wiele możliwości kształtowania oraz interpretacji. Ich granice leżą już tylko w umyśle projektanta.